İlimizde ilk defa 2018 yılında zararı görülen KANADI NOKTALI SİRKE SİNEĞİ (Drosophila suzukii ) 'nin zararını önlemek için elma sirkeli tuzaklar ile mücadeleye başlayınız.
Zararlı, İlimiz için oldukça stratejik ürünlerden olan kirazda oldukça tehlikeli olmakla beraber birçok meyve türünde zarar vermektedir. Özellikle Kiraz, Vişne, Üzüm ve Çilek başta olmak üzere diğer meyve türleri olan Böğürtlen, Ahududu Erik, Kayısı, Şeftali, Nektarin, İncir, Armut, Elma, Trabzon Hurmasında da meyvelerin hasat olgunluğuna gelmeden bir ay önce bahçelerde tuzak asımına başlanılması ve tuzakla mücadelenin yıl boyunca sürdürülmesi gerekmektedir.
Hasat dönemine yakın sirkeli tuzaklarda yoğun sinek popülasyonu görülüyorsa kimyasal mücadeleye başlanılmalıdır. Meyvelerde olgunlaşma başlangıcında Kimyasal Mücadelede Bakanlığın 2019 yılı için Kiraz, Şeftali, Kayısı, Elma, Üzüm, Çilek, Böğürtlen, Ahududu ve Yaban Mersininde Geçici Tavsiye verdiği "480 g/l SPİNOSAD-SC etkili maddeli insektisitten 100 litre suya 10 ml. dozunda kullanılmalıdır." Kimyasal mücadeleye meyvelerin olgunlaşma başlangıcından itibaren başlayıp, son ilaçlama ile hasat arasında geçmesi gereken süreye dikkat edilerek ilaçlamalar tekrarlanmalıdır. Son ilaçlama ve hasat arasında geçmesi gereken süre kiraz, şeftali, kayısı, elma ve üzümde 7 gün, çilek, ahududu, böğürtlen ve yaban mersininde ise 3 gün olması gerektiğinden bu süreye dikkat edilmelidir.
Tüm meyve üreticilerimizin zararlıya karşı dikkatli ve tedbirli olması gereken önlemleri alması, mücadele de teknik bilgi için İl ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine müracaat etmeleri gerekmektedir.
ZARARLININ TANIMI VE MÜCADELESİ İLE İLGİLİ BİLGİLER AŞAĞIDADIR
Zararlının Tanımı ve Biyolojisi
Ergin sinekler 3-3.5 mm. boyunda açık sarı veya kahverengi, gözleri parlak kırmızı renklidir. Toraks (Göğüs) soluk kahverenkli ve abdomende (Karın) yatay siyah çizgiler bulunur. Erkeklerin kanatlarında noktaları vardır. Dişlerin kanatlarında nokta yoktur. Larvalar beyaz, silindirik ve 3-4 mm boyundadır. Pupalar kahverengi-kırmızı renktedir ve 2-3 mm uzunluğundadır. Uygun koşullarda yılda 7-15 döl verebilen bu zararlının hayat çemberi 10-15 gün sürmektedir. Dişi hayatı boyunca 300-600 kadar yumurta bırakabilmektedir. Ergin olarak korunaklı yerlerde kışlamakta ancak, uygun koşullarda bütün yıl boyunca aktif olabilmektedir. Yüksek nem ve ılıman iklim koşulları gelişmesi için uygun ortamları oluşturmaktadır. İlkbaharda aktif olduğunda çiftleşerek olgunlaşmış meyvelere yumurta bırakmaktadır.
Konukçusu (zarar verdiği) Meyveler
Kiraz, Vişne, Üzüm, Çilek, Erik, Şeftali, Nektarin, Kayısı, Elma, Armut, Trabzon Hurması, Kivi, İncir, Ahududu, Böğürtlen ve Yaban Mersinidir.
Zararı
Zamanında meyve olgunlaşmaması, olgun meyvelerde ise yumurta bırakarak sonrasında larva zararına sebep olmaktadır. Ağaç üzerinde bulunan olgunlaşmış sağlıklı meyvelerde ve yere düşmüş, çürümekte olan meyve türlerinde beslenmektedir. Zararı larvalar meyve içinde beslenmek suretiyle meydana getirmektedir. Bir meyvede birden çok larva bulunabildiği için meyvede yumuşama ve çürüme belirtileri hızla artmaktadır. Daha sonra fungal ve bakteriyel enfeksiyonlar meydana gelmektedir.
Yumurtalar hasattan önce olgunlaşmış meyve içine bırakılır. Yumurtadan çıkan larva meyve içinde beslenerek meyvenin yumuşamasına ve pazar değerinin düşmesine neden olur. Aşırı olgun, dökülmüş, bozulmuş meyveler önemli bir risk teşkil etmektedir. Tarla veya bahçe içinde kalan meyveler yumurta bırakmasına ve larvanın beslenmesine imkan sağlayarak besin kaynağı oluşturmaktadır.
Zararlının Varlığının Tespit Edildiği Yerlerde Mücadelesi
Drosophila suzukii (Kanadı Noktalı Sirke Sineği) zararlısının polifag bir zararlı olması ve diğer sirke sineği türlerinden farklı olarak olgunluk dönemindeki meyveleri tercih etmesinden dolayı çok büyük ürün kayıplarına neden olur. Yumurtasını direkt meyve içine bırakan ve yılda 7-15 döl veren zararlının ergini ile mücadelede doğru ilaçlama zamanının tespit edilemeyeceğinden dolayı biyoteknik mücadele kapsamında ağaçlara elma sirkesi tuzakları asılarak zararlı popülasyonunun düşürmek için en etkin mücadele yöntemi elma sirkesi tuzakları olduğundan bu yöntem oldukça etkili, uygulanması kolay ve ekonomik olması zararlıya çok etkili bir yöntemdir.
Zararlı ile bulaşık olduğu bilinen bahçelerde, erginler yumurta koymadan önce, erginlere karşı mücadele yapılması gerektiğinden bulaşık olduğu bilinen bahçe ve etrafındaki komşu bahçelerin etrafını çevreleyecek şekilde zararlı olduğu meyve türlerinin olgunlaşma başlangıcından bir ay önceden sirkeli tuzaklar asılır. Bahçenin kenarları boyunca, 1 sıra ve en fazla 5 metre aralıkla tuzaklar asılır. Aynı bahçe içindeki diğer ağaçlara ise, ağaç başına 4-5 adet sirkeli tuzak asılarak zararlının mücadelesinde kitle halinde tuzakla yakalama yöntemi uygulanır. Bu işleme yıl boyu devam edilir.
Elma sirkesi tuzakları hazırlanırken; 500 mililitre'lik pet su şişelerinin üst kısımlarına 3 mm'lik telle 8-10 adet küçük delikler açılır. Mücadelenin başarılı olması için çok büyük veya daha küçük delik açılmamalıdır. Süzme işleminin kolay olması için şişenin bir tarafına delik açılmamalıdır. Delinen şişelerinin içine 200 mililitre kadar elma sirkesi konulacak ve kapağı kapatılır. Kapak kısmından bir iple bağlanır ve meyve ağaçlarının kuzey doğu kısımlarındaki dallarına yerden 1-1,5 metre yükseklikte olacak şekilde ve her ağaca zararlı yoğunluğuna göre 4-6 adet sirkeli şişeler asılır. Uygulama sonrasında haftalık kontroller yapılarak şişe içerisine düşen sinekler bahçe içine damlatmadan ayrı bir kaba süzülerek bahçeden uzak bir yerde imha edilir. Bu çalışmalara hasada kadar devam edilir. Süzme işlemi mümkünse meyve bahçesinden uzakta yapılmalı, bahçeye sirke dökülmemesine dikkat edilmelidir. Süzülmüş sirke tekrar tuzaklarda kullanılabilmektedir.
Kitle yakalama çalışması sırasında tuzaklarda yakalanan ergin populasyonunda artış görülüyorsa kimyasal mücadele ile kombine edilir. Genelde D. suzukii populasyonunda temmuz ayından itibaren başlayan artış sonbahar boyunca devam etmektedir.
Bulaşık olduğu belirlenen kiraz meyveleri 1,6 °C'de 3 gün bekletilmesi suretiyle meyve içindeki yumurta ve larvaların ölmesi sağlanmaktadır. Ancak, yumurta konmuş meyvelerde meyve yüzeyi zarar gördüğünden dolayı bu tip meyvelerin raf ömrü kısa olmaktadır.
Tuzaklarda ergin yakalandığında meyvelerde larva kontrolü yapılır. Meyveler bulaşık bulunur ise imha edilir.
Zararlıya Karşı Uygulanacak Genel Önlemler
1. Meyveler olgunlaştığında hemen hasada başlanmalı ve hasat geciktirilmemelidir. Hasat süresi mümkün olduğu kadar kısa tutulmalıdır. Hasattan sonra ağaç üzerinde meyve bırakılmamalıdır.
2. Özellikle hasada yakın dönemde bahçe otlu bırakılmamalıdır. Yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır.
3. Bulaşık olduğu belirlenen bahçelerde yere dökülen meyveler zararlı için besin kaynağı oluşturacağından, yere dökülen meyve artıkları, tüketilmeyen ve ıskartaya ayrılmış meyveler açıkta bırakılmamalı toplanarak en az 30 cm derinlikte uygun bir alana gömülmek suretiyle imha edilmelidir. Bu tür artıklardan kesinlikle kompost yapılmamalıdır.
4. Hasat edilecek meyve türlerinin larva ile bulaşıklığının belirlenmesi önemlidir. Bunun için hasat sırasında, meyvelerin imhasına yönelik karar vermek için, tuzlu su solüsyonu hazırlanarak D. suzukii'nin meyvelerdeki bulaşık olma durumu belirlenmelidir. (Meyvede larva bulaşıklığı bulunmayan ancak ergin yoğunluğunun çok düşük olduğu yerlerde çok sayıda sirkeli tuzak asılarak zararlıyı kontrol altına almak mümkün olabilmektedir).
6. Zararlının bulunduğu alandan başka yerlere yayılmasına neden olabilecek mekanizmalar örneğin, traktör vb. ekipmanlar temiz tutulmalıdır.
7. Tuzak kontrolleri sırasında, zararlıyı cezbetmemesi açısından tuzakta bulunan sirkenin ağaçlara yakın yerlere dökülmemelidir.
8. Bahçelerde sulama; damlama sulama sistemi ile yapılmalıdır. Özellikle bahçelerin hasata yakın dönemde aşırı sulanmasından kaçınılmalıdır.
9. Çayır ve meralar, terk edilmiş bahçeler zararlı için konakçılık yapacağı için kontrol altında tutulmalıdır. Kendi haline bırakılmış meyve bahçelerinin bulunduğu yerlerde, otlu ve bakımsız ağaçların bulunduğu alanlar bulaşma kaynağı oluşturacağından kültürel önlemlere özen gösterilmelidir.
10. Drosophila suzukii'nin birkaç km uçabildiği bilindiğinden mücadelenin toplu mücadele şeklinde yapılması sağlanmalıdır. Üreticiler kendi bahçesi içinde ve yakınındaki bahçelerde topluca zararlı ile mücadele önlemlerini almalıdır.
Bulaşık olduğu bilinen alan ve çevresindeki tüm bahçelerde yukarıda önerilen işlemlerin hepsi uygulanmalıdır.